|
- Microsoft’un yeni isletim sisteminin gizli kalmis özelliklerini ortaya çikarma vakti geldi. Iste size görünüm, verimlilik ve performans kategorilerinde tam 25 yepyeni ipucu.Yeni bir isletim sistemi, yepyeni püf noktalarini da beraberinde getiriyor. Bütün isletim sistemlerinde oldugu gibi Windows vista’nin da gizli özellikleri, ince ayar olanaklari ve kisisellestirme imkanlari var.
Bu yazimizdaki 25 püf noktasi Windows’un görünümünü özellestirmenizi, verimliliginizi ve sistem performansinizi artirmanizi saglayacak.
GÖRÜNÜM
1. Daha çekici slayt gösterileri
vista’nin yeni slayt gösterisi özelligi oldukça basarili, ama bu özelligi daha da çekici kilan ve fazla dikkat çekmeyen bir ekstra ayari var. Slayt gösterisini çalistirmak için fotograflardan olusan bir klasöre girip araç çubugundaki Slayt Gösterisi dügmesine tiklayin. Klasörün içerigi hos bir tam ekran slayt gösterisi olarak dönmeye baslayacaktir. En alttaki navigasyon dügmelerinin ne ise yaradigini tahmin edebilirsiniz, ama Temalar dügmesi daha önce dikkatinizi çekmemis olabilir. Bu dügmeye tiklarsaniz çesitli görünüm temalari ve geçis efektleri arasindan seçim yapabilirsiniz.
2. Masaüstünü özellestirin
vista’nin masaüstü özellestirme seçenekleri eski sürümlere göre çok daha kapsamli. Masaüstü simgelerini büyük, orta boy ve klasik olmak üzere üç boyutta görebilirsiniz. Böylece yüksek çözünürlükte çalisan kullanicilar XP’nin küçük simgelerinden kurtulmus oluyor. Simge boyutunu degistirmek için masaüstünüze sag tiklayip Görünüm menüsünden istediginiz boyutu seçebilirsiniz.
3. Simgelerin boyutunu degistirmek
Yukarida ipucunda bahsettigimiz üç varsayilan boyut size yeterli gelmediyse, aslinda elle ayarlayabileceginiz 28 simge boyutunun oldugunu duymak sizi sevindirebilir. Farenizin tekerlegini kullanarak bazilar çok büyük veya çok küçük olan bu simge boyutlari arasindan istediginizi seçebilirsiniz. Bunun için önce masaüstünüzde bos bir yere tiklayin, sonra Ctrl tusunu basili tutup farenizin tekerlerini yukari ya da asagi dogru döndürün.
4. Görünüm seçenekleri
Windows’un önceki sürümlerinde çesitli ögelerin yazi tipi boyutunu ve diger görünüm ayarlarini degistirmek için Gelismis Görünüm adli iletisim kutusunu kullaniyorduk. vista ‘da Windows Aero arabirimini kullaniyor olsaniz bile bu seçenekleri yine degistirebilirsiniz. Bunun masaüstüne sag tiklayip Kisisellestirme’yi seçtikten sonra Pencere Rengi ve Görünümü’ne girin, ardindan “Daha çok renk seçenegi için klasik görünüm özelliklerini aç”a tiklayin. Açilan Görünüm Ayarlari kutusundaki Gelismis’e tiklayin. Karsiniza çikan ayarlar size tanidik gelecektir. Simgelerde, pencerelerde vb. kullanilan yazi tipini ve boyutunu buradan degistirebilirsiniz.
5. Kayip masaüstü simgelerini geri getirin
Siz de bizim gibi masaüstünde Bilgisayar simgesini görmeden yapamayanlardansaniz ya da Geri Dönüsüm Kutusu’nu yanlislikla yok ettiyseniz bu simgeleri nasil geri getireceginizi merak ediyorsunuzdur. Masaüstünüze sag tiklayip Kisisellestirme’yi seçtikten sonra sol taraftaki “Masaüstü simgelerini degistir”e tiklayin. Artik masaüstünüzde görmek istediginiz özel simgeleri isaretleyip yeniden masaüstüne eklenmelerini saglayabilirsiniz.
6. Genis pencere kenarliklarindan kurtulun
vista’nin pencere kenarliklari, özellikle pencere isminin yazdigi üst kenar muhtemelen yeni seffaf pencerelerin güzelligini sergilemek için biraz fazla kalin birakilmistir. Çözünürlügünüz düsükse ve bu kocaman kenarlari biraz incelterek ekraninizda yer kazanmak istiyorsaniz, klasik Görünüm Seçenekleri’ne ugramaniz gerekecek.
Masaüstünüze sag tiklayip Kisisellestirme’yi seçin, sonra Pencere Rengi ve Görünümü’ne tiklayin. Aero arabirimini kullaniyorsaniz “Daha çok renk seçenegi için klasik görünüm özelliklerini aç”a tiklamaniz gerekir. Açilan pencerede Gelismis dügmesine tiklayip açilir menüden Kenarlik Doldurma’yi seçin. Varsayilan ayar 4'tür. Bu ayari 1 veya 2 (hatta 0) yaparak ideal bir görünüm elde edebilirsiniz. En iyisi bunlari sirayla deneyip hosunuza gideni seçmenizdir.
7. Yazilar neden bulanik görünüyor?
Windows vista’da, LCD monitörler için yazi tiplerini yumusatarak okunmayi kolaylastiran ClearType teknolojisi varsayilan olarak açik gelmektedir. LCD kullanicilari için çok faydali buldugumuz bu özellik, CRT monitörlerde yazilarin bulanik görünmesine sebep olabilir.
ClearType’i kapatmak veya açmak için masaüstünüze sag tiklayip Kisisellestirme’yi seçin, sonra Pencere Rengi ve Görünümü’ne ve “Daha çok renk seçenegi için klasik görünüm özelliklerini aç”a tiklayin. Efektler dügmesine tikladiktan sonra “Ekran yazi tipi kenarlarini düzeltme” seçeneginin isaretini kaldirin.
VERIMLILIK
8. Önizleme bölmesi
XP’nin bazi klasörlerde önizleme yapmak kullandigi film seridi görünümü vista’da yok ama onun yerine daha kullanisli olabilecek bir önizleme bölmesi eklenmis. Belgeleri, resimleri ve diger veri dosyalarini açmadan önizleme yapmak istiyorsaniz bu özelligi etkinlestirmek için herhangi bir klasöre girin ve araç çubugundaki Düzenle > Yerlesim > Önizleme Bölmesi dügmesine tiklayin. Artik farkli dosya türlerine bir kez tiklayarak önizlemelerini sag tarafta görebilirsiniz.
9. Klasik kapatma menüsü
Klasik Windows’u kapatma menüsünü özlüyorsaniz üzülmeyin, aynisini vista’da da görüntüleyebilisiniz. Masaüstünüzde bos bir yere tikladiktan sonra Alt + F4 tuslarina basarak ulasabileceginiz bu iletisim kutusunda (sistem özelliklerinize bagli olarak) kullanici degistirme, oturumu kapatma, yeniden baslatma, uyku, hazirda bekletme ve kapatma seçeneklerini bulacaksiniz.
10. Çalistir komutu
Baslat menüsünde artik Çalistir komutunun yer almadigini göreceksiniz, çünkü yeni Baslat Menüsünde Arama özelligi Çalistir’in yapabildigi hemen her seyi yapabiliyor. Ama Çalistir’i genellikle parametre içeren komutlar çalistirmak için kullaniyorsaniz eski haliyle kullanmaya devam etmek isteyebilirsiniz. Çalistir’i geri getirmek için Baslat dügmesine sag tiklayip Özellikler’i seçin. Baslat Menüsü sekmesinden Özellestir’i seçtiginizde Çalistir’i yeniden etkinlestirme seçenegini göreceksiniz.
Aslinda Çalistir’i kullanmak için Baslat menüsüne almaniza da gerek yok. Windows + R tuslarina basarak Çalistir kutusuna aninda ulasabilirsiniz.
11. Baslat menüsünde arama
Dikkate deger bir yenilik gibi görünmese de bizce yeni Baslat menüsünde arama özelligi deneyimli kullanicilarin çok hosuna gidecek. Öncelikle, bu özelligi programlari bulmak için kullanabilirsiniz. Örnegin “not” yazip enter’a bastiginizda Not Defteri açilacaktir. Ayrica agda paylasilan klasörlere (\bilgisayaradi veya \ipadresi yazarak), belgelere, web sitelerine ve en güzeli, bulunmasi zor Windows özelliklerine aninda ulasabilirsiniz. Örnegin Aygit Yöneticisi’ne girmek için bir sürü menüde dolasmak yerine arama kutusuna “aygit” yazmaniz
12. Hizli Baslat araç çubugu
Baslat dügmesinin sag tarafinda konumlanan Hizli Baslat araç çubugu, sik kullanilan uygulamalarin kisayollarini içerir. vista’da Hizli Baslat’a gizli klavye kisayollari atanmis. Windows + 1 tuslarina basarak ilk siradaki kisayolu, Windows + 2 ile ikinci siradakini ve bu sirayla devam ederek Hizli Baslat’taki tüm programlari klavye kisayollariyla çalistirabilirsiniz.
13. Gizli menüleri açin
Hepsinde olmasa da çogu Windows vista uygulamasinda (örnegin Internet Explorer, Windows Media Player, ve Windows Gezgini’nde) tepedeki menü çubugu varsayilan olarak gizlenmistir. Bazi uygulamalarin ayarlarini kurcalayarak (böyle bir ayar varsa) menüyü kalici olarak etkinlestirebilirsiniz, ama yalnizca ihtiyaç duydugunuz bir seçenege ulasmak için menüye geçici olarak erismek isterseniz Alt tusuna basmaniz yeterli olacaktir.
14. Klavye kisayollari
Masaüstünü Göster dügmesine tikladiginda Windows Kenar Çubugu da kaybolur. Bunu düzeltecek bir ayar yok ama Windows + Bosluk tuslariyla Kenar Çubugu’nu yeniden ön plana getirebilirsiniz.
Windows Flip (Alt + Tab) ve Flip3D (Windows + Tab) kisayollarina Ctrl tusunu eklerseniz (Windows Flip için Alt + Tab) ve Flip3D için Windows + Tab) artik pencere seçimi için farenizi kullanabilirsiniz ve bu sirada Alt tusunu basili tutmaniz gerekmez.
15. Dosya ismi degistirme
Windows Gezgini’nde bir dosyayi seçip F2 tusuna basarak dosyayi yeniden adlandirmak ilk Windows sürümlerinden beri mümkün olmustur. Bu özellik vista’da da var, hem de bizim çok hosumuza giden bir yenilikle birlikte. Dosya uzantilari açik olsa bile, artik bir dosyanin ismini degistirmek istediginizde uzantisi varsayilan olarak seçimin disinda birakiliyor. Böylece dosyanin yeni ismini yazdiktan sonra uzantisini da tekrar yazmaniz gerekmiyor. Biz, dosya uzantilarini her zaman açik tutan deneyimli kullanicilar olarak bu özellige bayildik!
16. Kenar Çubugu’na araç ekleyin
Windows Kenar Çubugu, vista’yla birlikte geldigi haliyle pek kullanisli sayilmaz. Kenar Çubugu’ndan maksimum fayda saglayabilmek için onu özellestirmeniz gerekir. Bunu da çubuga “araç” ekleyerek yaparsiniz. Çubugun tepesindeki + dügmesine tiklayarak vista’yla birlikte gelen araçlari görebilir, hosunuza gidenleri sürükleyip Araç Çubugu’nun üzerine birakabilirsiniz. Bunlar da yeterli gelmezse “Daha fazla araci çevrimiçi al”a tiklayarak araç galerisini ziyaret etmeyi deneyin. Galeride gerekli – gereksiz yüzlerce araç bulunmaktadir. Istediklerinizi Download dügmesine tiklayarak indirebilirsiniz.
17. Kenar Çubugu’nda hava durumu
vista’yla birlikte gelen Hava Durumu aracinin Türkiye’yi desteklemedigini fark etmissinizdir. O yüzden biz galeride kesfettigimiz WeatherBug adli farkli bir hava durumu aracini kullanmanizi öneriyoruz. www.pcnet.com.tr/git/2 adresinden dogrudan indirebileceginiz araci yükledikten sonra sag tiklayip Seçenekler’e girin, derece birimi olarak Celcius’u seçin ve sehrinizi girin.
18. Varsayilan arama motorunu degistirin
Windows vista ile birlikte gelen Internet Explorer 7'nin sag üst kösesinde çok kullanisli bir arama kutusu bulunuyor. Ama itiraf etmeliyiz ki varsayilan olarak Microsoft’un Live Search arama motorunun seçili olmasi bu özelligin kullanisliligina gölge düsürüyor. Biz, elbette en sevdigimiz arama motoru Google’i kullanmak istiyoruz.
Internet Explorer açtiktan sonra arama kutusunun yanindaki üçgene tiklayarak açilir menüden “Daha Fazla Saglayici Bul”u seçin. Açilan sayfadaki listeden Google’i seçmeyin, çünkü bu sizi Google Ingiltere’ye götürür. Onun yerine Create Your Own kutusunu kullanarak kendi arama motorumuzu ekleyecegiz. 3 numarali satira http://www.google.com.tr/search?hl=tr&q=TEST&meta= yazin (veya Google’da “TEST” sözcügünü aratip sonuç sayfasinin adresini buraya yapistirin). 4 numarali satira da “Google Türkiye” yazip Install’a tiklayin. “Bunu varsayilan arama saglayicim yap” seçenegini isaretleyip Saglayici Ekle dügmesine tikladiktan sonra arama kutusunu Google’da arama yapmak için kullanabilirsiniz.
PERFORMANS
19. Güç dügmesini düzeltin
vista’nin Baslat menüsündeki güç dügmesi varsayilan olarak PC’nizi kapatmak yerine uyku moduna alir. Bunun yerine siz de bizim gibi bilgisayarinizin tamamen kapanmasini istiyorsaniz bunu degistirebilirsiniz. Denetim Masasi’na girip Donanim ve Ses > Güç Seçenekleri > (seçili planin altindaki) Plan ayarlarini degistir > Gelismis güç ayarlarini degistir’e tiklayin. Güç dügmeleri ve kapak’i genislettikten sonra Baslat menüsü güç dügmesi’ni genisletin. Sisteminizin türüne göre burada bir ya da iki seçenek göreceksiniz: Masaüstü PC’lerde tek, dizüstülerdeyse güç ve pille çalisma durumunu belirleyen iki seçenek bulunur. Her iki ayar için de varsayilan deger “Uyku”dur, ama siz isteginiz dogrultusunda Hazirda Beklet ya da Kapat degerlerinden birini seçebilirsiniz. Güç dügmesinin bilgisayari kapatmasindan daha dogal ne olabilir ki?
20. SATA disk performansini arttirin
SATA arabirimini kullanan bir sabit diskiniz varsa yazma önbellegini etkinlestirerek diskinizin performansini biraz arttirabilirsiniz. Ancak bu performans artisi, elektrik kesintisi aninda veri kaybi veya bozulmasi riskini de bir miktar artiracaktir. Dizüstü bilgisayarlarda pil devreye girdigi için bu risk daha düsüktür.
Yazma önbellegini etkinlestirmek için Baslat dügmesine basip “aygit yöneticisi” yazin ve Enter’a basin. Aygit Yöneticisi’nde Disk sürücüleri’ni genisletin. Sabit diskinize sag tiklayip Özellikler’i seçin. Ilkeler sekmesindeki “Gelismis performansi etkinlestir” seçenegini isaretleyin ve Tamam’a tiklayarak Aygit Yöneticisi’ni kapatin.
21. Karsilama Merkezi’ni ve Kenar Çubugu’nu kapatin
vista’nin karsilama merkezi sadece ilk kurulum sonrasinda degil, siz onu iptal edene kadar her Windows açilisinda sizi rahatsiz etmeye devam eder. Karsilama Merkezi’nin sol alt kösesindeki “Baslangiçta çalistir” seçeneginin isaretini kaldirarak her açilista çalismasini önleyebilirsiniz.
Kenar Çubugu özelliklerini kullanmiyorsaniz ve bosuna bellek harcamasini istemiyorsaniz onu da devre disi birakabilirsiniz. Bunun için sistem tepsisindeki Kenar Çubugu simgesine sag tiklayip Özellikler’i seçin. “Windows basladiginda Kenar Çubugunu baslat” seçeneginin isaretini kaldirip Tamam’a tiklayin.
22. Dizin olusturma seçeneklerini degistirin
Windows vista arka planda sürekli çalisarak Baslat menüsündeki dosyalari ve kullanici profilinizdeki klasörleri otomatik olarak indeksleyerek bu klasörlerde hizli arama yapilabilmesini saglar. Bu klasörlerde çok fazla dosyaniz varsa dosya içerikleri sik sik degisiyorsa dizin olusturma hizmeti sisteminizi yavaslatarak performans kaybina sebep olabilir. Islemcinize be belleginize güvenmiyorsaniz maksimum performans için Baslat menüsü disindaki konumlarin dizininin olusturulmasini iptal edebilirsiniz. Unutmayin ki dizin olusturmanin kapsamini daralttiginizda genel sistem performansiniz artmasina ragmen bu konumlarda yapacaginiz aramalar uzun sürecek ve arama sirasinda performansiniz düsecektir.
Baslat dügmesine tiklayip “dizin” yazin ve Dizin Olusturma Seçenekleri göründügünde Enter’a basin. Açilan pencerede Degistir dügmesine (ve yönetici degilseniz “Tüm konumlari göster”e) tiklayin. Listeyi inceleyerek Baslat Menüsü disindaki tüm seçeneklerini isaretlerini kaldirdiktan sonra Tamam’a tiklayin. Deneyimli kullanicilar Gelismis dügmesine tiklayarak dizine alinacak dosya türlerini de seçebilirler.
23. Video sorunlarinizi çözün
DivX video dosyalari içeren bir klasöre girdiginizde “COM Surrogate çalismayi durdurdu” hatasi aliyorsaniz bunun birkaç sebebi olabilir. Hem DivX’in hem de Nero’nun eski sürümleri bu hataya sebep olur. DivX ve Nero’nun son sürümüne yükseltme yaptiginizda genellikle sorun çözülmüs oluyor ama bazen dosyalarin küçük resimleri (thumbnail) olusturulmamaya basliyor.
Bizim tavsiyemiz, vista’da hemen hemen bütün video sorunlarini çözdügünü gözlemledigimiz vista Codec Package’i kurmaniz. www.pcnet.com.tr/git/1 adresinden edinebileceginiz codec paketinin 64-bit sistemler için özel bir eklentisi de bulunuyor. Hiçbir video çözücü yüklemeden sadece bu paketi yüklerseniz çogu video formatini izleyebildiginizi göreceksiniz.
24. Sabit disk bölümlerini yeniden boyutlandirma
Nihayet Windows vista’nin bütünlesik disk yönetim uygulamasina sabit disk bölümlerini biçimlendirmeden (formatlamadan) daraltma ve genisletme özelligi eklenmistir. Bu sayede Partition Magic gibi üçüncü parti uygulamalara ihtiyaç duymadan yeni bölümler olusturabilir, mevcut bölümlerin boyutunu degistirebilirsiniz.
Bu araca ulasmak için Denetim Masasi’na girip arama kutusuna “bölüm” yazin. Alt kisimda “Sabit disk bölümleri olustur ve biçimlendir” baglantisini gördügünüzde ona tiklayin. Disk Yönetimi açildiginda istediginiz bölüme sag tiklayip Genislet, Küçült veya Sil seçeneklerinden birini seçebilirsiniz.
25. Kullanici Hesabi Denetimi’ni kapatin
Kullanicilarin yanlislikla ve zararli programlarin yönetimsel islevleri çalistirmasini engelleyen Kullanici Hesabi Denetimi (UAC), Windows vista’nin en önemli güvenlik kalkanlarindan biri olarak nitelendiriliyor. Ne yalan söylemeli, vista’yi kurduktan sonra bizim yaptigimiz ilk islerden biri Kullanici Hesabi Denetimi’ni devre disi birakmak oldu. Elbette bunu herkese tavsiye etmek mantiksiz olur.
Bilgisayar güvenliginden endise duyan bütün kullanicilar UAC’yi açik tutmalilar. Ancak almasi gereken güvenlik önlemlerinin bilincinde olan ve UAC’nin sürekli çikan uyari mesajlarindan rahatsiz olan deneyimli kullanicilar UAC’yi devre disi birakmayi düsünebilirler. UAC’yi kapatmak için Baslat dügmesine tiklayip “kullanici” yazarak Kullanici Hesaplari’ni bulup çalistirin. “Kullanici Hesabi Denetimi’ni aç veya kapat”a tiklayip UAC’yi kapatin ve bilgisayarinizi yeniden baslatin.
|
